flüt tarihi

[efLatun]

FLÜT TARİHİ

Bu çalgının geçmişi, çok eski yıllara dek iner. Önceleri nar, abanoz vb. gibi, çeşitli dayanıklı ağaçlardan yapılan Büyük Flütün, Orkestra görevlerine 1720 yıllarında başladığı görülmektedir. Ancak esaslı gelişmesini 1840 yılında Alman Flütçüsü Theobald Boehm' ün (dizge oluşumundaki değişiklik)bugünkü görünüşüyle gerçekleştirmesi sonucu sağlanmıştır. Eksiksiz bir oluş iyeliği olan bu çalgı, çifte dil vuruşlu notalar, tiril ve tirillemeler, diatonik, kromatik, bağlı veya dilli bütün çabuk ezgileri kolaylıkla çalabilir. Yapılışı bakımından gür bir ses iyeliği olmayan Büyük Flüt, Armoni Muzikalarında kullanılırken, ona eşlik yapacak çalgılar özenle seçilmelidir. Kalın bölümündeki sesleri katlayarak kullanmak daha yerinde olur. Büyük Flütün, ses dizesindeki sesleri; kalın bölümünde kendine özgü bir nitelik, orta bölümünde tatlı, ince bölümünde oldukça yeğin bir renk taşır. Kullanılmaya en elverişli bölümü orta bölümdür, ince bölümündeki son üç veya iki ses, P., veya PP., deyisine uygun olmadığından, gerekli olmadıkça F., veya FF., deyisi kullanılmalıdır. Sesinin gür olmayışından dolayı solo olarak kullanılmayıp, eşlik görevleri ile büyük yararlar sağlamaktadır (özellikle açık yerlerde). Büyük Flüt, solo ve eşlik olarak, bütün dizi ve dizimlerde çalabilecek yetenekte ise de, bu çalgıya verilecek solo dizimler, üç - dört bemol veya diyezli başlığı taşıyanları aşmamalıdır. Armoni Muzikalarında dört Büyük Flüt bulunabilir. Ancak, bu sayının bütünlüğü pek sağlanamamıştır. Genellikle, iki tane oldukları görülür. Tatlı, koşuk bir ses iyeliği olan Büyük Flütün ses özelliği bakımından, Obua, Klarnet ve Senfoni Orkestrasından Armoni muzikalarına uyarımlanmış bestelerde Büğlü sololarına eşlik etmesi, çok duygulu bir etki yaratır. Bununla beraber, Korangle, Basson, Tenor Saksofon ve Si b Bariton eşliklerinde de, düşünülemeyen çekicilikte etkiler elde edilir.

Özellikle besteciler, Büyük Flütü; çobanlama, kır ve köy yaşamını anlatımda kullanmışlardır. Çünkü bu görevi, onun gibi başarı ile yapacak hiç bir soluklu çalgı yoktur. Köylerde, dağ başlarında kişisel bir müzik çalgısı olarak, ilkel yaşamına son vererek, on-sekizinci yüzyılda toplumlara seslenen dinletilerde yer alan Büyük Flütün ses renginin, çekiciliğinin ve gücünün ölçüsünü daha iyi anlayabilmek için, günümüze değin gelen yüzyıllar içinde yaşamış, tüm büyük bestecilerin, onun için de ayırmış oldukları emekleri düşünmek bile yeterli bir deyiş olur. O, dağ başlarında çobanların, köylerde ulusların duygularını, ulusal ezgilerini, içten, tatlı, büyülü sesiyle dile getirmişliğini şimdi, Orkestralarda, Armoni Muzikalarında beğeni ve tatla dinlenen deyisiyle, coşkun bir anlatımla, öz duyguların tek ileticisi olarak sürdürmektedir. Ona özgü seçkin besteler, dinleyenler için onun değer kanısını en gerçek en yeterli biçimde tanımlayacak niteliktedir.